البته شاید یاد تخته‌پاک‌کن هم بیفتیم! اما این اسفنج‌ها واقعاً چه چیزی هستند که تنها به باب اسفنجی و تخته‌پاکن کلاس و اسفنج ظرف‌شویی ختم نمی‌شوند؟
اسفنج‌ها بر خلاف تصور خیلی‌ها جزء گیاهان نیستند. حتی مثل تخته‌پاکن‌های کلاس، از مواد نفتی هم درست نشده‌اند! آن‌ها موجودات زنده‌ای هستند که بیش از هشت هزار گونه دارند.
اسفنج‌ها حیواناتی با ساختار بدنی حفره‌ای شکلند که آب از میان حفره‌هایشان عبور و املاح آب را جذب می‌کند. یعنی تغذیه‌شان از طریق همین حفره‌هاست. البته نوعی از اسفنج هم در آب‌های مدیترانه کشف‌شده که گوشت‌خوار است و در عمق دوهزار متری آب زندگی و از لاروها (نوزادکرمی‌شکل حیوانات) تغذیه می‌کند. اسفنج‌ها همیشه ثابت‌اند و به همین دلیل با گیاهان اشتباه گرفته می‌شوند. آن‌ها مهره و اندام‌های حرکتی ندارند و در جایی که هستند، آب را دائماً فیلتر می‌کنند. به‌خاطر همین، به آن‌ها پاک‌کننده‌ی دریاها گفته می‌شود. متأسفانه اسیدی‌شدن آب دریاها باعث کم شدن تعداد اسفنج‌ها شده و این موضوع آلودگی آب‌ها را تشدید کرده است.
بعضی ازاسفنج‌ها بسیار نرم و برخی با اسکلت آهکی و سیلیسی بسیار سختی هستند. آن‌ها عمر بسیار درازی هم دارند. مثلاً نوعی اسفنج کشف‌شده که عمرش به ۱۰هزار سال پیش می‌رسد! در واقع می‌توان گفت اسفنج‌ها از کهن‌سال‌ترین موجودات زمین هستند. آن‌ها از ۶۰۰ میلیون سال پیش، یعنی قبل از دایناسورها هم روی زمین زندگی می‌کردند و خودشان را با تغییرات آب و هوایی تطبیق داده‌اند.
بعضی اسفنج‌های سفت و سخت، خطرناک نیز هستند. آن‌ها سیخک‌هایی از جنس آهک یا سیلیس دارند که تماس با آن‌ها باعث زخمی‌شدن بدن می‌شود. بعضی از اسفنج‌های نرم هم در صنایع لوازم آرایشی کاربرد دارند و بدنشان از ماده‌ای به نام «اسپونژین» درست شده است.
از اسفنج‌ها در صنعت داروسازی هم استفاده می‌شود. مهم‌ترین داروهایی که از آن‌ها درست شده یک داروی ضدتومور و یک داروی ضدویروس تبخال است و پیش‌بینی می‌شود در آینده داروهای ضدسرطان، ضدالتهاب و آنتی‌بیوتیک نیز به کمک اسفنج‌ها ساخته شوند.
